Sáng ngày 7/10, taị Hà Nội, Báo Tiền Phong và Công ty CP Thanh toán Quốc gia Việt Nam (NAPAS) đồng tổ chức Hội thảo Ngày Thẻ Việt Nam 2025 với chủ đề "Một chạm vạn niềm tin - Kiến tạo tương lai thanh toán số".
Tại hội thảo, ông Nguyễn Xuân Thành - Đại học Fulbright Việt Nam cho biết, ngành tài chính - ngân hàng từ lâu đã là lĩnh vực tiên phong trong ứng dụng công nghệ. Từ kỷ nguyên di động giúp người dùng giao dịch "mọi lúc, mọi nơi", đến thời đại điện thoại thông minh, công nghệ đã liên tục định hình lại trải nghiệm tài chính. Giờ đây, ngành đang bước vào kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo (AI) - được kỳ vọng sẽ tạo nên bước ngoặt trong quản trị, vận hành và dịch vụ khách hàng.
Làn sóng chuyển đổi này được thúc đẩy bởi bốn động lực chính:
Trước hết, kỳ vọng của khách hàng ngày càng cao. Người dùng muốn mọi giao dịch đều tức thì, liền mạch và cá nhân hóa - từ định danh điện tử (eKYC) qua VNeID đến các "siêu ứng dụng" tích hợp nhu cầu tài chính, tiêu dùng và xã hội.
Ông Nguyễn Xuân Thành - Đại học Fulbright Việt Nam.
Thứ hai, hạn chế nội tại của ngân hàng truyền thống. Nhiều tổ chức vẫn phụ thuộc vào hệ thống công nghệ cũ, kém linh hoạt và tốn kém. Việc dám loại bỏ nền tảng "di sản" để chuyển sang hạ tầng hiện đại trở thành phép thử bản lĩnh của lãnh đạo, đặc biệt với các ngân hàng có vốn Nhà nước.
Thứ ba, áp lực cạnh tranh khốc liệt từ Fintech, ngân hàng số và nền tảng thanh toán mới khiến ranh giới giữa các loại hình dịch vụ ngày càng mờ nhạt. Ai đổi mới chậm sẽ bị bỏ lại phía sau.
Cuối cùng là khoảng trống pháp lý. Các mô hình tài chính số phát triển nhanh hơn khung quản lý, trong khi rủi ro dữ liệu cá nhân, bảo mật và an ninh mạng ngày càng lớn, đòi hỏi hành lang pháp lý linh hoạt và kịp thời.
Trước những động lực này, nhiều xu hướng công nghệ đang tái định hình ngành tài chính. Các tổ chức đẩy mạnh đầu tư hạ tầng linh hoạt, tối ưu cho giao dịch điện tử; triển khai sinh trắc học hành vi giúp AI nhận diện người dùng qua thói quen thao tác, phát hiện gian lận trong thời gian thực.
Cùng với đó, ngân hàng mở và tài chính nhúng trở thành hướng đi chủ đạo, cho phép chia sẻ dữ liệu và dịch vụ qua API với bên thứ ba. Tiền số của Ngân hàng Trung ương (CBDC) đang được nhiều quốc gia thử nghiệm, hứa hẹn thay đổi cách gửi tiết kiệm và thanh toán xuyên biên giới.
AI cũng là "cú hích năng suất", giúp tự động hóa quy trình, giảm chi phí và tăng khả năng phòng chống gian lận, tấn công mạng. Tuy nhiên, song hành với cơ hội là những rủi ro mới: Nguy cơ mất lợi thế độc quyền khi chuyển sang hệ thống mở; sai lệch trong mô hình chấm điểm tín dụng; hay tấn công đối kháng nhắm vào chính các thuật toán AI.
Dù vậy, các chuyên gia nhấn mạnh, chuyển đổi số không chỉ là câu chuyện công nghệ, mà là cuộc cách mạng văn hóa và tư duy. Ngành tài chính - ngân hàng muốn tiến xa cần một nền văn hóa minh bạch, hợp tác và sáng tạo - nơi mỗi cá nhân được trao quyền, chịu trách nhiệm và chủ động đổi mới.
Bước vào kỷ nguyên AI, công nghệ là động lực, nhưng con người và văn hóa mới là nền tảng giúp ngành tài chính phát triển bền vững, thông minh và nhân văn hơn - ông Nguyễn Xuân Thành nhấn mạnh.
H. K
