Chiến lược đa dạng
Ấn Độ, quốc gia tiêu thụ vàng lớn thứ hai thế giới sau Trung Quốc, đã dần biến “văn hóa tích trữ vàng” trở thành chiến lược tài chính quốc gia. Nổi bật là chương trình huy động vàng - khuyến khích người dân gửi vàng vào hệ thống ngân hàng để nhận lãi, thay vì cất giữ không sinh lời. Bên cạnh đó, Chính phủ Ấn Độ cũng phát hành Trái phiếu Vàng chính phủ (SGBs). Người dân có thể đầu tư vào SGBs, được hưởng lãi suất cố định. Điều này giảm áp lực nhập khẩu vàng, tăng hiệu quả quản lý vàng trên phạm vi toàn quốc.
Với vàng dự trữ quốc gia khoảng 200 tấn, con số khiêm tốn so với các cường quốc, Singapore không đặt nặng vai trò dự trữ, mà tập trung vào xây dựng hạ tầng và thể chế để trở thành “nơi trú ẩn vàng” toàn cầu. Để thực hiện chiến lược này, Chính phủ Singapore đã có chính sách pháp lý ưu đãi như không đánh thuế giá trị gia tăng (VAT) đối với vàng đầu tư, quy định bảo mật thông tin cao, môi trường tài chính minh bạch. Bên cạnh đó, Singapore có hạ tầng lưu trữ hiện đại, các kho vàng đặt tại khu phi thuế quan, bảo vệ nghiêm ngặt, được vận hành bởi các tổ chức quốc tế uy tín như Le Freeport, Malca-Amit.
Với vị trí địa lý nằm giữa các thị trường tiêu thụ vàng lớn (Trung Quốc, Ấn Độ, Đông Nam Á), Singapore giữ được lập trường trung lập trong căng thẳng phương Tây - Trung Quốc, khiến giới siêu giàu và các ngân hàng tin tưởng gửi vàng. Ngoài ra, Singapore còn có kế hoạch đẩy mạnh các sản phẩm tài chính liên quan đến vàng, như quỹ ETF (loại quỹ đầu tư trên sàn giao dịch chứng khoán, sở hữu các tài sản tài chính như cổ phiếu, trái phiếu, tiền tệ, nợ, hợp đồng tương lai, vàng…).
Đức là quốc gia có dự trữ vàng lớn thứ hai thế giới, chỉ sau Mỹ. Vàng đóng vai trò then chốt trong chiến lược ổn định tài chính của Đức, bắt nguồn từ lịch sử trải qua thời kỳ siêu lạm phát thời Cộng hòa Weimar và hậu Thế chiến thứ II. Điểm đặc biệt trong chiến lược vàng của Đức là quyết định hồi hương vàng. Trong nhiều thập niên, phần lớn vàng của Đức được gửi tại các kho của Mỹ (New York), Anh (London) và Pháp (Paris), phục vụ các giao dịch tài chính thời Chiến tranh lạnh.
Tuy nhiên, từ năm 2013, Ngân hàng Trung ương Đức (Bundesbank) đã triển khai kế hoạch đưa phần lớn số vàng đó về Frankfurt. Đức không sử dụng vàng như công cụ đối đầu địa chính trị, cũng không đặt mục tiêu quốc tế hóa EUR bằng vàng. Thay vào đó, chiến lược của Đức thiên về phòng thủ, bảo vệ uy tín tài chính, ổn định xã hội và tạo nền tảng niềm tin cho chính sách tiền tệ.
Linh hoạt và tính chiến lược
Trong 2 thập niên qua, Trung Quốc đã triển khai một loạt chính sách để kiểm soát thị trường vàng trong nước, đồng thời thúc đẩy vai trò của vàng như một công cụ tài chính. Một trong những bước đi quan trọng nhất là việc thành lập Sở Giao dịch vàng Thượng Hải (SGE). Đây là nơi đầu tiên tại Trung Quốc cho phép các tổ chức và cá nhân giao dịch vàng một cách minh bạch theo giá thị trường, thay vì bị kiểm soát cứng nhắc như trước kia.
Bên cạnh đó, Trung Quốc cũng mở rộng quyền nhập khẩu vàng cho nhiều ngân hàng thương mại, tất nhiên vẫn dưới sự kiểm soát chặt chẽ của Ngân hàng nhân dân Trung Quốc (PBoC). Cách làm này giúp thị trường trong nước linh hoạt hơn trong việc tiếp cận nguồn cung vàng từ quốc tế, giảm áp lực lên nguồn dự trữ nhà nước. Nước này đã phát triển mạnh hệ sinh thái sản phẩm tài chính dựa trên vàng, gồm: Chứng chỉ vàng, Hợp đồng kỳ hạn vàng, Tài khoản tiết kiệm vàng cá nhân…
Về đối ngoại, Trung Quốc tích cực mua vàng theo 3 mục tiêu chiến lược. Thứ nhất, giảm phụ thuộc vào USD: Vàng là tài sản không mang rủi ro tín dụng, không bị chi phối bởi chính sách của Cục dự trữ Liên bang Mỹ (FED), và không thể bị phong tỏa như trái phiếu chính phủ. Trong bối cảnh căng thẳng với Mỹ gia tăng, vàng trở thành “bức tường lửa” bảo vệ tài sản quốc gia.
Thứ hai, vàng hỗ trợ quá trình quốc tế hóa đồng NDT, giúp củng cố niềm tin vào đồng NDT trong các giao dịch xuyên biên giới, đặc biệt là với các quốc gia mới nổi hoặc nằm ngoài ảnh hưởng của phương Tây. Thứ ba, đối phó với rủi ro hệ thống, tránh những lệnh trừng phạt tài chính nặng nề như của phương Tây đối với Nga, trong đó việc đóng băng tài sản dự trữ ngoại hối là đòn giáng mạnh nhất. Trung Quốc còn khuyến khích người dân và ngân hàng thương mại nắm giữ vàng, tạo thành một “vành đai vàng” nội địa.
